სამხრეთ-დასავლეთ აფრიკის უდაბნოში ხუთი საუკუნის წინ დაკარგული გემი იპოვეს. არქეოლოგებმა გემზე ოქროს მონეტები აღმოაჩინეს – ეს აღმოჩენა ბოლო წლების ერთ-ერთ ყველაზე საინტერესო არქეოლოგიურ აღმოჩენად იქცა.
1533 წლის 7 მარტს, პორტუგალიური სავაჭრო გემი ლისაბონიდან გავიდა. მისი მარშრუტი ხუთას წელზე მეტი ხნის განმავლობაში უცნობი იყო – 2008 წლამდე, სანამ მისი ჩაძირული გემი ნამიბიაში, უდაბნოს ქვიშაში, ოკეანის სანაპიროსთან ახლოს, ალმასის მოპოვების დროს არ აღმოაჩინეს.
ერთი ვერსიის თანახმად, ინდოეთისკენ მიმავალი გემი ძლიერ შტორმში მოყვა და გადაბრუნდა, თან წაიღო თავისი საგანძური – სპილენძი და ოქროს ზოდები.
გემზე ორი ათასი ოქროს მონეტა და ათიათასობით ფუნტი სპილენძის ზოდები იპოვეს – თითქმის ყველა იდეალურ მდგომარეობაში.
მონეტებისა და ზოდების გარდა, გემი სიტყვასიტყვით ძვირფასი ტვირთით იყო სავსე.
სამხრეთ აფრიკის საზღვაო არქეოლოგიური კვლევების ინსტიტუტის მთავარი არქეოლოგის, დოქტორ ნოლის თქმით, ჩაძირული გემის აღმოჩენა გასაკვირი არ არის – ამ რეგიონში შტორმები ჯერ კიდევ ხშირად აზიანებს ნაპირს.
თუმცა, გათხრების დაწყებიდან სულ რაღაც ერთი კვირის შემდეგ, მკვლევრებმა ოქროთი სავსე ზარდახშა იპოვეს. შიგნით მონეტები მათ გემის წარმოშობის დადგენის საშუალებას აძლევდა: ეს იყო პორტუგალიური გემი, რომელიც 1533 წელს გაუჩინარდა.
მიიჩნევა, რომ გემი ნამიბიის სანაპიროსთან ქარიშხლის დროს ჩაიძირა, როდესაც ის ნაპირთან ძალიან ახლოს მივიდა და კლდეს შეეჯახა. შემდგომში წყლებმა უკან დაიხია და უდაბნოში გემის ნაშთები გამოავლინა.
რამდენიმე ძვლის ფრაგმენტის გარდა, გემის მდგომარეობა მიუთითებდა ქარიშხლის წარმოუდგენელ ძალაზე, რომელმაც ის გაანადგურა. ცხედრების არარსებობა იმაზე მიუთითებს, რომ ეკიპაჟი ან ზღვაში დაიხრჩო, ან გემის მიტოვება მოახერხა.
„ახლა გამოთქმა „ოქროთი დატვირთული გემი“ სრულიად ახალ მნიშვნელობას იძენს“, – თქვა დოქტორ ნოლიუმ.
შემდგომმა კვლევამ ბრინჯაოს თასები და გრძელი ლითონის ღეროები ქვემეხები აღმოჩნდა.
დოქტორ ნოლიუს გუნდმა ასევე აღმოაჩინა ლითონის ფრაგმენტები, რომლებიც მიუთითებდა, რომ გემი ქვიშის ქვეშ იყო დამარხული, ასევე მუშკეტი, რომელიც სულ მცირე 500 წლისაა.
გარდა ამისა, ნაპოვნი იქნა ქვემეხები, ხმლები, ასტროლაბები, კომპასები და ერთგვარი „დროის კაფსულაც“ კი. ნაპოვნ ნივთებს შორის ასევე იყო ვერცხლის მონეტები.
ნაპოვნი ნივთების საფუძველზე, დოქტორ ნოლიუმ და მისმა კოლეგებმა დაასკვნეს, რომ გემი პორტუგალიის ლისაბონის პორტიდან გაემგზავრა და აფრიკის სამხრეთ კიდეზე ინდოეთის დასავლეთ სანაპიროსკენ მიემართებოდა.
ეს იყო მარშრუტი, რომელსაც იმ დროს პორტუგალიური გემები მსგავს ტვირთებს ატარებდნენ.
გემი, რომელიც ცნობილია როგორც Bom Jesus („კეთილი იესო“), ამჟამად ყველაზე ძვირფას და უძველეს ჩაძირულ გემად ითვლება, რაც კი ოდესმე აღმოჩენილა სუბსაჰარის აფრიკის დასავლეთ სანაპიროსთან.
ადგილს, სადაც გემი იპოვეს, Sperrgebiet ჰქვია, რაც გერმანულად „აკრძალულ ტერიტორიას“ ნიშნავს.
მე-20 საუკუნის დასაწყისში ასობით გერმანელი მაძიებელი იქ ბრილიანტების საძებნელად მიდიოდა.
ამჟამად ეს ტერიტორია ნამიბიის მთავრობისა და ბრილიანტების კომპანია De Beers-ის ერთობლივი საწარმოს საკუთრებაა. გემის მნიშვნელოვანი ნაწილი ქვიშის ქვეშაა დამარხული.
ჩაძირულ გემს სამთო კომპლექსის დაცვა იცავს და საზოგადოებისთვის მიუწვდომელია.
მუზეუმის დაარსების იდეა პერიოდულად განიხილება, მაგრამ ჯერ უცნობია, განხორციელდება თუ არა ეს იდეა.
