ისლანდიის სანაპიროსთან ცივ დილას, მეთევზეებმა ჰორიზონტზე უცნაური, ნაცრისფერი წარმონაქმნი შენიშნეს. თავიდან აისბერგი ან ჩაძირული გემი ეგონათ, მაგრამ როდესაც მიუახლოვდნენ, მიხვდნენ, რომ ეს უზარმაზარი ლურჯი ვეშაპი იყო, რომელიც ნაპირზე აღმოჩნდა. პლანეტის ყველაზე დიდი არსება ქვიშაზე უძრავად იწვა, მისი სხეული ტალღებში ნაზად ირწეოდა, ზედაპირიდან კი სუსტი ორთქლი ამოდიოდა.
ვეშაპი გიგანტური იყო – 25 მეტრზე მეტი სიგრძის და დაახლოებით 150 ტონა წონის. მაგრამ ყველაზე მეტად ყველა შეაშინა სუნი – არა ზღვის ან დამპალი თევზის ჩვეულებრივი სუნი, არამედ მეტალის, უცნაურად ქიმიური, თითქოს შიგნით რაღაც იწვოდა.
რეიკიავიკის საზღვაო ინსტიტუტის ბიოლოგები რამდენიმე საათის შემდეგ მივიდნენ. ისინი რუტინულ ნეკროფსიას ელოდნენ – ბოლოს და ბოლოს, ვეშაპის ნაპირზე გასვლა იშვიათი არ არის. მაგრამ რამდენიმე წუთში გაირკვა: ეს ინციდენტი სხვა ინციდენტებისგან განსხვავებული იყო.
როდესაც მეცნიერებმა კუჭი გახსნეს, მათ აღმოაჩინეს არა კალმარის ან თევზის ჩვეულებრივი ნაშთები, არამედ რაღაც მაგარი და ცივი, მეტალის ბზინვარებით. ობიექტის ამოღება ადვილი არ იყო – ის დიდი ზომის იყო და დაფარული იყო მარილისა და წყალმცენარეების სქელი ფენით.
როდესაც აღმოჩენა გაწმინდეს, ყველა გაიყინა. ეს იყო ანტიკური საჭის ფრაგმენტი, სპილენძის ინკრუსტაციით და გრავირებული წარწერით: „ავრორა, 1892“. ახლოს ეყარა თოკის ნამსხვრევები, სპილენძის ნაჭერი და… ადამიანის ფეხსაცმელი, რომლებიც კუჭის ბოჭკოებში იყო ჩარჩენილი.
მეცნიერებს არ სჯეროდათ. როგორ შეიძლებოდა მე-19 საუკუნის გემის ნამსხვრევები ვეშაპის სხეულში აღმოჩენილიყო?
ისტორიკოსებმა სწრაფად იპოვეს დამთხვევა. გემი სახელწოდებით „ავრორა“ 1892 წელს ჰამბურგის პორტიდან გავიდა ანტარქტიდისკენ მიმავალი გემით. ბორტზე იმყოფებოდნენ მკვლევარები, კოლექციონერები და – ჭორების თანახმად – სამხედრო კონსულტანტები. გემი სამხრეთ ოკეანეში გაუჩინარდა. არც ერთი ცხედარი არ იპოვეს, არც ერთი სიგნალი არ დაფიქსირებულა.
ახლა, ას წელზე მეტი ხნის შემდეგ, მისი ისტორიის ნაწილი გამოჩნდა… ლურჯი ვეშაპის შიგნით.
მეცნიერები ვარაუდობდნენ, რომ ცხოველმა შესაძლოა ზღვის ფსკერზე გემის ნამსხვრევები გადაყლაპა. მაგრამ ერთი დეტალი გაუგებარი იყო: ლითონი ისე არ დაჟანგულა, როგორც საუკუნეების განმავლობაში წყალქვეშ გატარებული დროის შემდეგ. ისეთი შთაბეჭდილება იქმნებოდა, თითქოს ნივთები ოკეანეში მხოლოდ რამდენიმე თვის განმავლობაში იდო.
სამი დღის შემდეგ, როდესაც გვამს ტრანსპორტირებისთვის ამზადებდნენ, ერთ-ერთმა ასისტენტმა შენიშნა მბზინავი ცილინდრი კუჭის ნაკეცებს შორის. ის დალუქული და საოცრად კარგად შენახული იყო. შიგნით მკვრივი კაფსულა იყო, რომელიც პერგამენტს შეიცავდა.
კანკალიანი ხელით ეწერა:
„ჩვენ გამოგვგზავნეს აღმოჩენის მოსაძებნად, რომლის შესახებაც არავინ უნდა იცოდეს. ეს არ არის ექსპედიცია. ეს არის საფარი.
თუ ამას იპოვით, არ გახსნათ.
გვაპატიეთ“.
ხელმოწერა: კაპიტანი ერიხ კ. მიულერი, 1892.
როდესაც ინფორმაცია პრესაში გაჟონა, მსოფლიო აფეთქდა.
გაზეთები იუწყებოდნენ:
„ვეშაპმა გადაყლაპა საიდუმლო გერმანული ექსპედიციის კვალი!“
„რას მალავდა ავრორას მისია?“
„ბიოლოგებმა ლურჯ ვეშაპში მე-19 საუკუნის შეტყობინება იპოვეს!“
თუმცა, რამდენიმე დღის შემდეგ, ლაბორატორია, სადაც აღმოჩენები ინახებოდა, მოულოდნელად დაიხურა. ყველა დოკუმენტაცია სამხედრო ფორმაში გამოწყობილმა უცნობმა პირებმა ჩამოართვეს. მეცნიერები იძულებულნი გახდნენ, ხელი მოეწერათ კონფიდენციალურობის ხელშეკრულებაზე.
მას შემდეგ არავის უნახავს ცილინდრი ან საჭე. მეთევზეებმა, რომლებმაც პირველად აღმოაჩინეს ვეშაპი, განაცხადეს, რომ მათ უცნობი ადამიანები უთვალთვალებდნენ და ერთ ღამეს ვიღაცამ ნაპირზე გაცურა და აუტოფსიის შემდეგ დარჩენილი ძვლის ფრაგმენტები აიღო.
რამდენიმე კვირის შემდეგ, ერთ-ერთმა მკვლევარმა ანონიმურად გამოაქვეყნა დიქტოფონზე გაკეთებული ჩანაწერი. მისი ხმა, შიშისგან კანკალებდა, ისმოდა:
„ჩექმაში ჩავიხედე… იქ იყო სპილენძის ფირფიტა წარწერით: „ავრორას პროექტი. კლასიფიცირებულია“.
ეს შემთხვევითი არ არის. ეს მხოლოდ გემი არ არის. ეს გაფრთხილებაა“.
ახლა აღმოჩენის შესახებ საიდუმლოდ ინახება. ცნობები მხოლოდ „ზღვის ძუძუმწოვრის სხეულში უცნობი ლითონის ობიექტების“ შესახებ საუბრობს.
მაგრამ ისინი, ვინც ეს საკუთარი თვალით იხილა, დარწმუნებულები არიან: ამ ვეშაპმა გემის ნამსხვრევებზე მეტი გადაყლაპა – ის გახდა საიდუმლოს საბოლოო მცველი, რომლის აღმოჩენაც კაცობრიობას არასდროს უწინასწარმეტყველებია.
